Bữa ĂN tối ảnh hưởng sức khỏe thế nào?... Thật là đáng sợ, từ nay bữa tối không dám ăn tham nữa! Nhất định phải chia sẻ cho những người bạn thân

On Tuesday, September 27, 2016 5:07 PM, Ton-Nu Thuy-Huong <> wrote:

Bữa tối ảnh hưởng sức khỏe thế nào?

FYI để tùy nghi.

Thật là đáng sợ, từ nay bữa tối không dám ăn tham nữa! Nhất định phải chia sẻ cho những người bạn thân cùng biết.

 ĂN TỐI LÀ ĂN CHO KẺ THÙ

1.Bữa tối và béo phì

90% Người béo phì là do ăn tối quá bổ dưỡng, ăn quá nhiều, hơn nữa buổi tối hoạt động ít, tiêu thụ lượng calo ít, lượng calo dư thừa dưới tác dụng của insulin trong cơ thể tổng hợp thành chất béo, mỡ tự nhiên hình thành.

2, Bữa tối với bệnh tiểu đường
Ăn bữa tối quá no suốt một thời gian dài, thường kích thích tiết tố insulin, có thể dễ dàng làm tăng chất tăng trọng insulin, đẩy nhanh quá trình lão hóa,và dẫn đến nguy cơ bị bệnh tiểu đường. Bữa tối ăn quá nhiều, ăn quá bổ, hình thành béo phì mặt kháccũng dẫn đến bệnh tiểu đường.

3, Bữa tối và ung thư ruột kết
Bữa tối, nếu bạn ăn quá đầy đủ, các thực phẩm chứa protein không thể tiêu hóa hoàn toàn, dưới tác dụng của các vi khuẩn bên trong đường ruột sẽ sản sinh ra một số chất độc hại,cộng với việc hoạt động ít khi chìm vào trạng thái ngủ, làm cho nhu động ruột chậm lại, kéo dài thời gian kết tủa của các chất độc hại trong ruột, tăng tỷ lệ mắc ung thư đại tràng.

4, Bữa tối và sỏi thận
Canxi trong cơ thể người sẽ tăng cao nhất sau bữa ăn 4,5 giờ,nếu ăn tối quá muộn, khi lượng canxi tăng lên cao điểm, thường là lúc cơ thế đang chìm trong giấc ngủ, đồng thời nước tiểu trong niệu quản, bàng quang,niệu đạo và đường tiết niệu khác không thể bài tiết, dẫn đến tăng canxi niệu, dễ dàng tạo thành các tinh thể nhỏ,về lâu dài sẽ mở rộng và hình thành sỏi.

5, Bữa tối và mức độ tăng lipid máu
Bữa tối nếu nạp lượng protein, chất béo, calo cao, sẽ kích thích gan sản sinh các lipoprotein ở mật   độ cực thấp, triglycerides cũng có xu hướng tăng lên, dẫn đến tăng lipid trong máu.

6, Bữa tối và tăng huyết áp
Nếu thực đơn trong bữa tối là thịt, cá, cộng với tốc độ lưu thông máu chậm lại trong khi ngủ, một lượng lớn các chất béo sẽ tích tụ trong mạch, khiến động mạch co lại hẹp hơn, hỗ trợ tăng  trưởng mạch máu ngoại vi, làm cho huyết áp dễ dàng đột ngột tăng cao, hơn nữa còn tăng tốc xơ cứng hệ thống tiểu mạch.

7, Bữa tối với xơ vữa động mạch và bệnh tim
Chế độ dinh dưỡng bữa tối với hàm lượng chất béo quá cao, nhiệt lượng cao có thể sinh ra cholesterol rồi tích tụ trong thành động mạch gây xơ vữa động mạch và nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh tim. Ngoài ra, còn một lý do dẫn đến sự hình thành xơ vữa động mạch là sự lắng đọng canxi trong huyết quản, vì dinh dưỡng quá nhiều vào bữa tối và ăn tối quá muộn là những lý do dẫn đến bệnh tim mạch.

8, Bữa tối và gan nhiễm mỡ
Nếu bạn ăn tối quá bổ dưỡng, ăn quá nhiều, nồng độ của các axit béo và glucose sẽ đẩy nhanh quá trình tổng hợp chất béo,cộng thêm việc ít hoạt động vào ban đêm,cũng đẩy nhanh việc chuyển hóa chất béo, hính thành gan nhiễm mỡ.

9, Bữa tối và viêm tụy cấp tính
Bữa tối nếu ăn uống quá nhiều, còn sử dụng rượu, dễ dàng gây ra viêm tụycấp tính, thậm chí khiến bạn sốc trong khi ngủ, đột tử.

10, Bữa tối và thoái hóa não
Nếu duy trì thói quen ăn quá nhiều trong bữa ăn tối, khi ngủ, dạ dày, gan, túi mật, tuyến tụy và các cơ quan khác gần đó vẫn đang hoạt động, khiến cho não bộ không thể nghỉ ngơi, máu lưu thông lên não không đủ, do đó ảnh hưởng đến các tế bào bình thường của não chuyển hóa, tăng tốc lão hóa não. Những thanh niên thường ăn tối quá nhiều, quá no sẽ dẫn đến một trong năm nguy cơ chính gây mất trí nhớ lúc về già.

11, Bữa tối và chất lượng giấc ngủ
Dùng bữa tối quá thịnh soạn và ăn quá no, chắc chắn sẽdẫn đến dạ dày, gan, túi mật, tuyến tụy tiếp tục làm việc trong khi ngủ, thông qua đó gửi thông điệp lên não, não ở trạng thái kích thích, dẫn đến ngủ mơ, mất ngủ, theo thời gian sẽ dẫn đến suy nhược thần kinh và các bệnh khác.

---

Ý NGHĨA LỄ CẦU NGUYỆN

http://phtq-canada.blogspot.ca/2015/11/ta-phap-trai-bat-o-chan-te-co-hon.html

http://phtq-canada.blogspot.ca/2014/04/y-nghia-le-cau-nguyen.html

(Sống Hạnh Phúc - Chết Bình An)

CẦU TRỜI CÓ ĐƯỢC GÌ ĐÂU

http://phtq-canada.blogspot.ca/2011/05/cau-troi-co-uoc-gi-au.html

 Khi lâm nạn cầu nguyện được gì chăng? - Bồ Tát ngay tại thế gian - Tài xế cứu hơn 30 sanh mạng

---

Posted by: "VP. PHAT-HOC TINH-QUANG CANADA" <

---

__._,_.___

---

Posted by: Ton-Nu Thuy-Huong 

Bàn về "Mâm cơm người Việt Nam chứa toàn là thuốc trị ung thư"

Bàn về "Mâm cơm người Việt Nam chứa toàn là thuốc trị ung thư"
(version 2016)  Huỳnh Chiếu Đẳng

Thử điểm mặt qua những thứ món thuốc mà người Việt chúng ta tự bày cho nhau (cũng đôi khi  bắt chước người Mỹ hoặc người Tàu mà bày thuốc ch nhau):
Nhìn chung thì hầu như mọi thứ thực phẩm quanh ta đều được email và webpage người Việt ca tụng là “thần dược” trị ung thư và bá bịnh.

Nhàu Noni vang bóng một thời, người bày ra món nầy đã hốt nhiều chục triệu bạc xong lặn mất. Kế đó là nước măng cụt, bây giờ còn chút tiếng vang. Kế nữa là Canh Dưỡng Sinh, được phe ta uống như điên trong thời gian chừng sáu tháng rồi tịt ngòi. Tiếp theo thì ngàn hoa đua nở: hết  dưa chuột, rồi thì lá đu đủ, rồi tới mãng cầu. Đầu tiên là mãng cầu Mễ (bán nhiều tại Mỹ) sau chê phải là mãng cầu Xiệm loại trồng ở Việt Nam. Hai thứ sau nầy đang phất cờ tiến mạnh vào niềm tin của bà con ta. Chắc chừng năm sau sập tiệm, tuy nhiên mấy vị nhanh tay chế viên mãng cầu, nước mãng cầu cũng kiếm được mươi triệu đô rồi. Sau đó là dầu dừa được ca ngợi (do công ty Tây Mỹ bày bán, kiểu bán mỡ rắn thời nẩm), có một vị MTC suýt chết vì dầu dừa hai năm trước, vị nầy ở Hố Nai chạy xuống Bến tre mua dầu dừa ép lạnh về uống hai ba tháng đi hết nổi. May mà đọc thấy email MTC lúc đó về dầu dừa mới tỉnh ra mà ngưng uống,  nhưng tức quá gởi email la làng cho hả giận.

Hiện giờ thì trái s=Sung, cây Bồ Công Anh, trước đó thì Kim Thất Tai (sao hiện giờ ít nghe ai nhắc nói tới, chắc nó âm thầm dẹp tiệm rồi). Hiện giờ cũng còn đang hoành hành sức khỏe bà con ta là Cây Lượt Vàng, trước đây là cây Cần Tây, nay thì Cây Cần Tây cũng lặn mất rồi. Vài năm trước thì là Trà Xanh là thần dược, Trà mọi loại là tiên dược, những vị uống trà ngừa và trị bịnh hiện nằm nhà thương hay ra vào nhà thương (tôi nói ẩu) cũng bộn nên hết hơi sức để vuốt đuôi ca ngợi theo gian thương Trung Quốc. Nay thì được biết người ta hơi né trà rồi, lý do là thuốc trừ sâu (và đủ thứ hương thơm hóa chất vô danh) ướp vào trong đó, kể cả trà ướp xác chết cũng được bán ta cho bà con ghiền thưởng thức (chuyện nầy nói thật, có thật, không nói ẩu đâu, có "chạy Nhật Trình" mà).

Sau khi chê Trà thì bà con ta sang ca ngợi Cà phê. Hình như trong tâm trí một số phe ta phải có cái gì đó để ca ngợi mới sống được chăng? Hiện trứng gà được một vị tung lên tới mây xanh (kết quả là thống kê vừa công bố những vị nam giới ăn 7 trứng gà hay hơn mỗi tuần thì mau chết hơn những vị không ăn).

 Còn gì nữa, cà chua, sả, xoài, trái chuối chín rục đều “trị được ung thư” (chắc mấy tiệm bán chuối chế ra chuyện để tiêu thụ chuối chín thâm đen cho khỏi bỏ thùng rác?). Ttrước đó một chút và ngay hiện giớ chanh được ca tụng là giết tế bào ung thư 10000 lần mạnh hơn "chimo". Trước nước chanh trị ung thư thì có Giấm Táo và mật ong. Hiện giờ thì mật ong và Bột Quế, mới đây thì phong trào củ cải trắng chanh và nghệ.

Nói chung thì: Bất cứ rau trái nào trước mặt các bạn đều cũng đều được người Việt ca tụng là thần dược trị ung thư hay trị được những thứ bịnh mà Tây Y còn đang vật lộn! Quên nữa còn gạo đen (dân Gò Công gọi: “gạo nhum”) cũng trị ung thư và nhiều bịnh ngặt, trước đó gạo lức được tâng lên làm thần dược, nay thì gạo lức rang pha nước uống là “thần” dược. Gạo lức được dân BBC gọi là gạo nâu đó nghe bà con. Nói thêm theo thống kê hiện giờ thì gạo lức chứa nhiều klim loại nặng có hại hơn là gạo giả trắng. Hai món sống dai là củ tỏi và gạo lức, không biết có bao nhiều người theo và baio nhiêu người khỏi bịnh. hiện giờ củ tỏi hầu hết 75% là do Trung Quốc  trồng. Gạo lức bị Mỹ điểm mặt năm trước, năm nay tỏi Trung Quốc  cũng bị Mỹ điểm mặt.

Các bạn đọc chán chưa, còn nữa mấy mươi năm nay người ta ca ngợi Đậu Hủ đậu nành trị ung thư, thế mà mấy mươi năm nay cũng chưa thấy ai nhờ nó mà sống thêm. Quên nữa Cây Sả hiện được bà con ta nói trị ung thư mạnh hơn 10000 lần "chimo" (con số nghe quen quen). Các bạn còn nhớ lá đu đủ một thời là khắc tinh bịnh ung thư, sau đó thấy không hiệu nghiệm bèn bày ra Lá Đu Đủ Đực mới hiệu nghiệm. Nhiều người cũng tốn tiền mua lá đu đủ khô hay viên về uống. Còn hết? Thưa còn thí dụ: "Măng tây ai mà ngờ" (tôi thêm: ai mà ngờ vô dụng). Mới vài tuần nay thì khoai môn Trung Quốc được ba con ta ca ngợi ăn nó không bị ung thư nữa. Nên lưu ý, cái gì mà Trung Quốc sản xuất cũng đều mang mầm bịnh, bà con biết rồi mà.

Còn hết? Thưa còn dài dài, hiện đang bày nhau: xay cam, bôm, cà chua, cabbage, cà rốt, Lô Hội và bỏ thêm 1 muỗng Mật Ong.. hằm bà lằn, uống hàng ngày để ngừa ung thư. Thôi nghe, kể hoài còn hoài.

Thưa quí bạn, những thứ được kể bên trên là tôi chợt nhớ ra, chắc mới liệt kê được chừng phân nửa mà thôi. Hôm nào tôi ghi lại coi tất cả mọi thứ thực phẩm chúng ta ăn coi có món nào KHÔNG phải là thần dược hay không.

Huỳnh Chiếu Đẳng (22-Jul-2013) (xem lại 16-Sep-2016)

Một bằng hữu góp ý (nhiều năm trước):
Một đọan phản hồi cho “những bài thuốc” (trích trong bài viết “Bà Nội Tướng Của Tôi”)

“…Chẳng hạn như tôi nói với nàng là có người mách cho một bài thuốc rất đơn giản, chỉ cần gạo đem rang rồi nấu nước uống hằng ngày như uống trà thì có công hiệu rất tốt cho cơ thể như ngủ ngon, giảm huyết áp, giảm mỡ vv… thì nàng hỏi lại tôi bộ miracle hả? Gạo rang hay không rang cũng là gạo, tại sao nấu  cơm ăn hằng ngày thì chỉ chữa bệnh đói còn đem đi rang, cho qua lửa luyện tội lại trở thành “dược phẩm” là sao, vô lý quá vậy. Ấy vậy mà tôi cũng đòi nàng phải rang gạo nấu nước “thánh” cho tôi hết một thời gian hai ba tháng. Nàng bực mình lắm, tuy chìu ý tôi nhưng trong lòng không phục cho là what a silly vớ vẩn!

Có một thời gian, người ta đua nhau đi kiếm mua rau má đỏ con mắt, nói là rau này chữa được bệnh thấp khớp làm tôi cũng rang đi tìm cho được (vì là mùa đông nên khó kiếm chớ mùa hè thì loại rau này mọc đầy dãy trong vườn nhổ không kịp) thì nàng bảo rau cỏ nào mà không có dược tính . Theo nàng biết thì rau má có tác dụng giải nhiệt, khi nào nóng trong người  uống vô sẽ hạ hỏa nhưng nếu lạm dụng nó thì sẽ sinh hàn. Mà thấp khớp thì kỵ hàn. Uống riết chắc đi không nổi phải bò luôn.
Rồi còn nhiều phương thuốc khác nữa như Lô hội, trái Nhào, đậu nành,  canh dưỡng sinh gì đó lung tung, thứ nào cũng chữa bá bệnh như là thần dược.
Tôi thì thứ nào cũng muốn thử coi có hiệu nghiệm không chớ nàng thì nhứt định giữ vững lập trường không là không. Nàng nói thời buổi y học tân tiến này, có biết bao là thuốc hay thầy giỏi, bệnh gì thuốc đó, chữa còn không được, ở đó mà nghe người ta bày.

Muốn bào chế một viên thuốc,  người ta phải nghiên cứu dung hòa bao nhiêu chất trong đó chớ đâu phải đơn giản một thứ một mà được. Phàm cái gì cũng vậy, phải có chừng mức, cứ một thứ mà tống vào cho cố xác thì có hại chớ sao. Có thể nó  chữa được bệnh này nhưng lại phản ứng sinh bệnh khác, hễ có hợp thì  có khắc, có lành tính thì cũng có ác tính. Vì vậy  trung dung là thượng sách hơn cả, rủi ai phát giác ra là có hại thế nào đó thì mình cũng không đến đổi nào, còn trở tay kịp.

Cụ thể như một lọai cải có tên là Phi Long (English spinach) mà tất cả các giống dân âu, á, trung đông gì cũng rất ưa chuộng (nhứt là Lebanese, mua một lần cả trolley) vì nó có rất nhiều chất sắt làm tăng cường sinh lực đến đổi có một phim  cartoon muốn khuyến khích trẻ con ăn vegies đã bịa ra  chuyện một nhân vật tên Popye.

Anh Popye này nhờ ăn thật nhiều spinach nên mới có đủ sức mạnh để đấu lại  mấy thằng baddies. Đó là nói về mặt lợi ích của lọai cải này, nhưng đồng thời nó cũng có tác hại gây bệnh gout (thống phong) nếu ăn nhiều (không biết nhiều là bao nhiêu) vì nó cũng chứa hàm lượng uric acid rất cao.
Như vậy thì tốt nhứt là đừng nghe ai cả mà hãy nghe chính mình. Mỗi  tuần  nấu canh họặc xào ăn hai ba lần là đủ liều rồi, cứ coi đó là thức ăn thôi, còn muốn làm thuốc thì để cho pharmacist họ làm, đâu có tới phiên mình.

Cũng như rượu, mỗi ngày một ly nhỏ cho máu lưu thông điều hòa thì có ích cho tim mạch nhưng nếu cứ uống cạn ly đầy, rót đầy ly cạn thì sơ gan đứng tim luôn là cái chắc.”

 Posted by: loc huong

 

Già là gì? Bao nhiêu tuổi thì gọi là già?

Già là gì? Bao nhiêu tuổi thì gọi là già?

Nếu dễ tính, ta có thể chấp nhận câu trả lời giản dị: già là một giai đoạn của cuộc đời, cũng như giai đoạn dậy thì của thiếu niên, trưởng thành của trung niên. Trong giai đoạn này, người già có một số điểm giống nhau đủ để tạo thành một mô hình cho lứa tuổi đó. Nhưng thực tế cho hay một định nghĩa như vậy chưa đủ để thỏa mãn nhiều người.

Trong chu kỳ Sinh, Lão, Bệnh, Tử, ta thấy khâu Lão tiếp nối khâu sinh. Như vậy phải chăng phương Đông quan niệm rằng con người già ngay khi sanh ra đời. Rồi nếu ta ngẫm nghĩ về chữ "Old" là già trong tiếng Anh thì ta thấy những sắc dân nói ngôn ngừ này tuồng như cũng đồng quan niệm với người phương Đông về sự hóa già. Chả thế mà họ gọi đứa bé vừa sanh ra được một giờ là "one hour old", và một người chín mươi tuổi là "90 years old".

Nguyên Giám Đốc chương trình An Sinh Xã Hội Hoa Kỳ Oscar R. Ewing đã có nhận xét: "Với con người, không có một định nghĩa chính xác nào cho tuổi già của cơ thể. Cái mà chúng ta liên hệ tới không phải là một nhóm người già mà là một nhóm bị người khác gán cho nhãn hiệu già, mặc dù khả năng của họ khác nhau".

Vậy thì rất khó mà định nghĩa hai chữ tuổi già hoặc là đặt một cái mốc để chỉ tuổi già trong quãng đời con người. Phải chăng tuổi già là tuổi ��� giai đoạn cuối đời của con người? Nhưng đời con người kéo dài bao nhiêu năm? Cách đây một thế kỷ, khi sống tới 40 tuổi, các cụ ta đã ăn mừng "tứ tuần đại khánh"; sống tới tuổi 70 thì coi "như cổ lai hy". Ngày nay tuổi thọ trung bình của ta đã lên tới 70. Vậy thì sự già bây giờ tất phải đến trễ hơn.

Không căn cứ được vào số năm để xác định tuổi già, thì phải dựa vào cái gì? Hay là cứ ví von như các cụ xưa, hứa với nhau cho tới khi "đầu bạc răng long" ; hoặc nói về cái mệnh đoản của người con gái đẹp mà ngâm nga câu "Mỹ nhân mệnh đoản như danh tướng, bất hứa nhân gian kiến bạc đầu". Cái lối ví von đó có vẻ như có căn bản khoa học đấy, vì răng long đầu bạc là một trong những dấu hiệu của sự hóa già.

Các khoa học gia đã thử lấy một số thay đổi của cơ thể khi về già làm mốc sinh học để định nghĩa sự già.Thí dụ đến tuổi nào thì da bắt đầu nhăn, răng rụng, thính giác giảm.

Để có giá trị sinh học, các mốc này phải tiên đoán được, không tránh được và không đảo ngược được. Mốc thay đổi tùy theo người. Cho nên già có thể trông thấy như tóc bạc, da mồi; cảm thấy như khi thấy mình mau mệt, không còn nhiều nhiệt huyết như tuổi đôi mươi.

Nói chung, giai đoạn lão suy là khi con người bắt đầu có những biến đổi cơ thể theo chiều hướng đi xuống, từ tốt sang xấu, cũng như có thay đổi về tính tình, cách đối xử. Da vùng mặt và cổ bắt đầu nhão, tóc thành muối tiêu rồi bạc, khóe mắt xuất hiện nếp nhăn, răng bắt đầu lỏng rụng. 

Công năng cơ thể giảm sút như là ăn chậm tiêu, ngủ ít, đại tiểu tiện bất thường, nói năng chậm, trí nhớ ngắn hạn sút kém. Vào thời kỳ này, một số bệnh cũng có thể xuất hiện. Ngoài ra, một số người cũng trở thành thụ động, phụ thuộc, không tham gia, có khuynh hướng sống lẻ loi, không đòi hỏi.

Cũng nên nhớ là sự hóa già ở nữ giới thường muộn hơn và họ cũng thọ hơn nam giới. Lý do có thể là các bà chịu đựng dẻo dai với bệnh tật hơn các ông, giác quan của họ còn tinh tường, trí nhớ tốt hơn. Nam giới có nhiều căng thẳng do việc làm, lại bị nhiều bệnh tim mạch, ung thư, tai nạn hơn nên mau già.

Sự hóa già cũng tùy thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, nếp sống cá nhân, môi trường chung quanh cũng như quan niệm, thái độ trước sự hóa già.Ngoài ra, mỗi người già theo một cách riêng biệt. Trong một cơ thể, mỗi tế bào, cơ quan cũng già theo nhịp độ khác nhau.

Các loại tuổi già

Như đã nói trên đây, rất khó mà định nghĩa tuổi già.

Nếu căn cứ theo tuổi niên đại, tức là số năm con người sống từ khi sinh ra đời, thì tuổi già bắt đầu từ tuổi nào? Năm mưới, bẩy mười hay hơn nữa. Những con số này đều vô nghĩa nếu không có một hệ thống đo lường sự già đi kèm theo. Đó là tuồi sinh lý. Ví dụ một người 50 tuổi mà tóc đã bạc, các chức năng cơ thể giảm sút thì người đó xem như đã già. Trái lại một người ngoài tuổi 60 mà thân thể còn cường tráng, sinh hoạt đều đặn thì người đó chưa thể được xem như là già.

Trong lãnh vực nghiên cứu các nhà lão khoa đã phân chia tuổi già làm 7 loại mà khi nhìn kỹ ta có thể thấy tại sao mỗi cá nhân già theo cách khác nhau.

1. Tuổi niên đại

Đây là tuổi mà ta nghĩ tới trước tiên và là số năm con người sống trên trái đất kể từ khi thoát khỏi lòng mẹ.

2. Tuổi di truyền

Khi cha mẹ ông bà thọ lâu thì con cháu cũng có cơ hội sống lâu hơn, vì những hậu duệ này đã được hưởng nhiều gene trường thọ nơi tiền nhân.

3. Tuổi theo thống kê

Đây là số năm trung bình mà con người có hy vọng sống. Tuổi này thay đổi theo thời gian không gian và theo giống tính, nghề nghiệp lối sống, tình trạng sức khoẻ.

4. Tuổi theo cấu tạo cơ thể

Các bộ phân cơ thể khi tới một tuổi cao nào đó sẽ có nhiều thay đổi về cấu tạo.Thí dụ như chiều cao con người ngắn lại, thủy tinh thể mắt vẩn đục, thành động mạch cứng, tuyến giáp teo. Thành ra dù ta không bị bệnh hoạn, tai nạn, tới một thời điểm không định trước sự chết cũng xảy ra.

5. Tuổi sinh lý

Chức năng của các cơ quan bộ phận con người trải qua nhiều thay đổi đưa tới sự suy yếu toàn diện.

6. Tuổi theo bệnh tật

Khi qua khỏi một cơn bệnh hiểm nghèo nhiều người trông thấy cảm thấy như già đi cả chục tuổi.

7. Tuổi tâm lý

Tâm trí con người trải qua nhiều thay đổi với tuổi cao nhưng thường chậm hơn so với các thay đổi khác.

Tiến trình lão hóa

Đứng về phương diện sinh vật học rất khó mà xác định tiến trình lão hoá.

Những biến đổi sinh lý xảy ra trong thời gian với thời gian chứ không phải vì thời gian đi qua. 

Nhịp độ thay đổi khác nhau tuỳ theo từng bộ phận, từng tế bào.

Tiến sĩ Leonard Mayflick, một nghiên cứu gia ở viện nghiên cứu Vistar, Philadelphia, đã ví cơ thể con người như là một tiệm bán sửa đồng hồ trong đó có rất nhiều đồng hồ mà mỗi chiếc chạy theo mỗi giờ khác nhau. Các tế bào các cơ quan trong thân thể con người hoạt động giống như những chiếc đồng hồ độc lập, theo nhịp độ khác nhau trên tiến trình lão hoá.

Có người tuy tuổi niên đai cao nhưng tuổi sinh lý thấp vì các cơ năng sinh lý của họ đã suy. Hiểu biết về tuổi sinh lý do vậy rất cần thiết, tuy rằng khoa học chưa có phương pháp chính xác để đo tuổi sinh lý.

Các nhà lão khoa đã thử đo chiều dài của vành tai. cơ năng hoạt động của tim, sức mạnh của bắp thịt, khả năng vận động thân thể, màu sắc của tóc v.v... với hy vọng tìm được một mẫu số để đo lường và tiên đoán nhịp độ lão hoá. Nhưng họ đã không thành công vì có quá nhiều yếu tố chi phối tiến trình lão hoá và những yếu tố đó đã vừa đa dạng mà lại còn không đồng đều cho tất cả mọi người.

Tác giả Susanne Robb viết về lão hoá như sau: "Lý thuyết gia nào thử giải thích hiện tượng lão hoá của con người cũng vấp phải một sự thử thách lớn lao. Lão hóa có thể xem như một mức độ tăng gia rất phức tạp của sự phát triển hay cũng có thể là một quá trình đi đôi với sự suy thoái và mất mát. 

Lão hóa có liên hệ với sự phản ứng của cơ thể đối với các ảnh hưởng di truyền và môi sinh. Hơn nữa lão hóa là một quá trình rất cá biệt, bị chi phối bởi nhiều nguồn ảnh hưởng tác động lẫn nhau. Vì thế tuổi sinh lý đơn phương không thể dùng để tiên đoán một cách chính xác tuổi thọ của một cá nhân".

Nói tóm lại, vấn đề sống lâu là một vấn đề hoàn toàn cá biệt. Con người chịu ảnh hưởng của di truyền, môi sinh, hoàn cảnh xã hội, lối sống cá nhân, tình trạng tâm thần v.v... nhưng con người cũng có khả năng chi phối đời sống của mình về nhiều mặt để đạt được mục đích sống lâu.

Con người có thể chận đứng tiến trình lão hóa không? Tất nhiên là không. Nhưng con người có khả năng giảm thiểu các chứng bệnh xẩy ra ở tuổi già tức là làm chậm tiến trình lão suy với kết quả là kéo dài tuổi thọ.

Tuy nói sống lâu tùy thuộc từng cá nhân, nhưng về phương diện môi sinh, vấn đề đó trở thành một vấn đề của tập thể. Ví dụ trong một cộng đồng sống xúm xít gần nhau, cùng sử dụng một nguồn nước chung, một khoảng không gian chung, thì mỗi cá nhân phải có bổn phận giữ nguồn nước và không khí được trong sạch và tất cả mọi người trong cộng đồng phải có cố gắng như nhau. Nếu một vài cá nhân trong cộng đồng đó cứ xả rác vào nguồn nước và phun khói vào không khí, thì mọi người phải chịu ảnh hưởng xấu.

Tuổi thọ của một cá nhân tùy thuộc vào tình trạng môi sinh là thế. Cơ thể con người là một hệ thống mở ngỏ, tác động qua lại với môi sinh, nhưng đồng thời cũng chịu đựng từ môi sinh những nguy cơ và đe dọa đối với sự mất còn của nó. May mắn thay, cơ thể có một hệ thống điều chỉnh tự động để tự bảo vệ. Ví dụ nếu áp huyết bị sụt thì tức khắc hệ thần kinh phát ra tín hiệu để tăng nhịp tim đập, tăng lực co bóp của tim, làm co thắt các mạch máu và kết quả là áp huyết được tăng trở lại mức bình thường, trong một thời gian ngắn để chờ đợi sự điều trị.

Ngoài ra, còn có hệ thống miễn nhiễm, miễn dịch để giúp bảo vệ cơ thể khi có sự xâm nhập của vi khuẩn, siêu vi trùng, nấm (mầm bệnh). Do đó, những người bị bệnh AIDS hay SIDA thường tổn mạng vì hệ thống miễn nhiễm bị siêu trùng này phá hủy.

Con người có thể sống đến bao nhiêu tuổi?

Trong điều kiện lý tưởng, ví dụ có gene di truyền tốt, có hệ thống điều chỉnh tự động tốt, có hệ thống miễn nhiễm tốt, có hoàn cảnh môi sinh tốt, có điều kiện dinh dưỡng tốt, có lối sống lành mạnh v.v... thì con người, trên lý thuyết, có thể sống rất lâu. Theo Leonard Mayflick tuổi thọ tối đa của con người là từ 110 đến 120. Những nhà nghiên cứu ở Đại Học California còn nâng tuổi thọ của con người lên khoảng từ 120 đến 150 tuổi. Hiện nay, riêng tại Hoa Kỳ, số người sống trên 100 tuổi đã tới trên 60,000 và sẽ còn gia tăng.

Trong lịch sử nhân loại, đã có nhiều người có tuổi thọ rất cao như: người Mỹ Delina Filking sanh ngày 4/5/1815, chết ngày 4/12/1928, thọ 113 tuổi; ngư phủ Nhật Bản chết năm 1986, thọ 121 tuổi; bà Jeanne Calment, người Pháp sanh tháng 2/ 1875, mất tháng 8/1997, thọ 122 tuổi. Ấy là không kể các nhân vật trong Thánh Kinh sống cả ngàn năm như Adam, sống trên 900 tuổi, Noah 950 tuổi, Methuselah sống tới 969 năm.

Giống như các động vật có vú khác, loài người trải qua 3 giai đoạn sinh tồn như sau:

1. Giai đoạn phôi thai:

Giai đoạn này lệ thuộc vào sự nuôi dưỡng của mẹ để phát triển, tạo hình và phòng chống những đe dọa của môi sinh.

2. Giai đoạn tăng trưởng:

Đây là giai đoạn mà cơ thể đã đạt được sự cân bằng đối với môi sinh bằng cách bảo trì có hiệu quả các chức năng của tế bào.

3. Giai đoạn lão hóa:

Trong giai đoạn này, khả năng bảo trì và sửa chữa các tế bào dần dần kém hiệu quả, nhiều loại tế bào chết đi và các chức năng của cơ thể suy giảm.

Các khoa học gia tin rằng, con người có một tuổi thọ nhất định tùy theo các yếu tố di truyền và dù cho có loại bỏ hết tất cả các bệnh có khả năng gây tử vong hay là những đe dọa của môi sinh, thì tuổi thọ đó cũng chỉ tăng thêm 10 năm là cùng. Tuy nhiên tuổi thọ đó là bao nhiêu cho từng cá nhân hay từng cộng đồng thì không xác định được.

Những lý thuyết giải thích sự hóa già

Về phương diện sinh vật học, lão hóa là một đặc điểm của các sinh vật "cao cấp" trong đó có loài người. Những sinh vật nguyên sinh ở cấp thấp như vi khuẩn (bacteria), loại chỉ có một tế bào như protozoa đều không già. Những sinh vật này sinh sôi nãy nở mà không cần phải có sự phối hợp của giống cái với giống đực, và đặc biệt chúng chỉ có một hệ thống nhiễm sắc thể trong nhân tế bào.

Các sinh vật khác đều có hai hệ thống nhiễm sắc thể, sinh sản qua sự phối hợp của giống cái và giống đực, và bị chi phối bởi tiến trình lão hóa tự nhiên. Trong các sinh vật này chỉ những yếu tố di truyền trong nhân của tinh trùng ở giống đực và trứng ở giống cái là có khả năng bất tử, truyền từ đời này qua đời khác. Ngoài ra tất cả mọi tế bào đều có tuổi thọ riêng rẽ. 

Có nhiều tế bào không có khả năng phân thân và do đó không thể tự sinh sản, như tế bào cơ tim, tế bào mô thần kinh của óc và tủy sống. Nhiều tế bào khác có tuổi thọ tương đối ngắn và liên tục được thay thế bởi những tế bào mẹ được phân thân rất chóng. Đó là những tế bào của máu, của lớp màng lót trong bao tử và ruột, của lớp da bên ngoài.

Thời gian không làm cho các tế bào già đi nhưng trong thời gian có những "đột biến" xẩy ra khiến các tế bào bị ảnh hưởng và biến đổi, kéo theo sự biến đổi của cơ thể và sự suy giảm của các chức năng sinh lý.

Để giải thích diễn tiến lão hóa, nhiều khoa học gia đã đưa ra một số lý thuyết. Và lý thuyết cũng vẫn là những gỉa dụ chứ chưa có sự đồng ý của mọi người.

Viện Lão Khoa Hoa kỳ phân chia những lý thuyết này thành hai nhóm:

1. Nhóm lý thuyết căn cứ trên sự sắp đặt theo thảo trình

Hóa già theo thảo trình

Cơ thể con người đã được "thảo chương" theo những yếu tố di truyền để được sinh trưởng, lão hóa rồi chết trong trật tự thiên nhiên vào một thời hạn đã định trước.

Ngay từ khi mới được thụ tinh, gene di truyền của cha mẹ đã sắp đặt một hành trình bất biến mà con người sẽ đi qua: thụ thai, phát triển thai nhi, sanh đẻ, tăng trưởng, dậy thì, trưởng thành, tuổi già rồi tử vong. Ta thấy dậy thì xuất hiện vào tuổi 14-15, tắt kinh khi người nữ tới tuổi 45-50, tóc bạc vào tuổi 55 trở lên.

Như vậy thì sự hóa già đã được một đồng hồ gene sắp đặt sẵn để đến tuổi nào đó, cơ thể suy yếu, già đi rồi mệnh một.

Thuyết kích thích tố

Trong cơ thể các hóa chất này giữ nhiệm vụ quan trọng điều hành các chức năng như chuyển hóa căn bản, lớn mạnh của cơ thể.. vậy thì các kích thích tố này cũng có thể kiểm soát sự hóa già. Chẳng hạn kích thích tố tăng trưởng giảm dần với tuổi cao.

Thuyết miễn dịch

Cơ thể sinh ra đã được trang bị một hệ thống phòng thủ chống sự xâm nhập của các vật lạ. Đó là sự miễn dịch. Miễn dịch bảo vệ cơ thể bằng nhiều cách. Có thể là các bạch cầu trực tiếp tấn công, vô hiệu hóa vi trùng, nấm bệnh. Có thể là các bạch cầu đặc biệt tạo ra chất kháng thể, lưu thông trong máu và vô hiệu hóa tác nhân ngoại nhập.Lý thuyết này dựa vào hai nhận xét. 

Thứ nhất là với tuổi già, cơ thể sản xuất ít kháng thể đồng thời phẩm chất cũng kém. Thứ hai là với tuổi già, cơ thể đôi khi lại tạo ra kháng thể chống lại chính các phân tử cấu tạo cơ thể, đưa tới bệnh hoạn, suy yếu. Như trường hợp viêm khớp ở người cao tuổi. Một thí dụ nữa là khi bị bệnh cảm cúm thì sức chịu đựng của người cao tuổi kém người trẻ và lâu bình phục hơn.

2. Thuyết về sự lầm lẫn.

Lầm lẫn có thể do:

Sự hư hao, tả tơi.

Cơ thể với các chức năng hao mòn theo thời gian vì những va chạm, xâm lấn. Nếu không được tu bổ, chữa trị thì cơ thể sẽ bị tiêu hủy. Thuyết này được bác học người Đức August Weismann đưa ra năm 1882. Theo ông ta, sự chết xẩy ra vì khi một mô hư hao không bao giờ tự nó tân trang được. Sự hư hao tả tơi còn làm xói mòn các diễn tiến sinh hóa bình thường trong cơ thể.

Theo Dan Georgakas, cơ thể già vì thường xuyên bị tác hại bởi các áp lực từ bên ngoài như xúc động, va chạm thực chất, nhiễm độc môi trường.

Phản ứng tròng tréo

Chất tròng tréo thường thường là một hóa chất cột hai phân tử riêng rẽ với nhau. Sự tròng tréo (cross linkage) chất đạm làm tổn thương mô và tế bào, ngăn cản sự thu nhập chất dinh dưỡng, giảm bài tiết chất phế thải, đưa tới sự suy yếu cơ thể.

Sự tròng tréo thường thấy ở các phân tử đạm trong chất tạo keo khiến cho da khô, nhăn, không đàn hồi. Thuyết này cũng liên hệ tới sự sử dụng chất đường. Khi đường vào máu, nó sẽ bám vào chất đạm, làm đạm chuyển sang mầu vàng, không dùng được và thành nguy hiểm cho cơ thể.

Thuyết về sự tích lũy những sai lầm.

Để tăng trưởng, cơ thể liên tục biến chế các phân tử đạm và DNA. Nhưng những phần tử này không phải lúc nào cũng được sản xuất hoàn hảo. Có nhiều tổn thương trong việc tổng hợp chất đạm, tạo ra chất đạm bất thường mà khi tích tụ với nhau sẽ gây hư hao cho tế bào, mô và các bộ phận. Theo thuyết này, khi ta về già thì cơ thể dễ phạm các lỗi lầm kể trên, đưa đến sự già.

Trong quá trình biến hóa của từng tế bào, có sự tích lũy các chất phế thải. Sự tích lũy này có thể xem như một phần của tiến trình lão hóa. Về phía các tế bào không có khả năng phân thân như tế bào cơ tim, thận và não, có một sự tích lũy dần dần của nhiều chất liệu mà các khoa học gia có thể nhận ra dưới kính hiển vi nhờ một phương pháp nhuộm màu đặc biệt.

 Một trong những chất đó là "lipofuscin", một chất mềm biểu hiện tình trạng "hao mòn tả tơi" của mô bào về già.Khoa học chưa tìm được nguồn gốc và ảnh hưởng của lipofuscin, mà chỉ biết rằng nó tích lũy trong não bộ người già và có thể loại khỏi cơ thể bằng vài dược phẩm. Người ta cũng đang nghiên cứu coi sự loại trừ này có lợi hoặc có hại cho cơ thể.

Trong tế bào và mô lành mạnh luôn luôn có một sự luân chuyển các thành phần hệ trọng như: diêu tố, kích thích tố, và hóa chất dẫn truyền tín hiệu thần kinh. Trong mỗi quá trình luân chuyển thường có khả năng xẩy ra những sai lầm. Nếu những sai lầm đó tích lũy tới một mức độ cao thì tế bào hoặc mô trở thành bất khả dụng và có thể chết. Ví dụ nếu một hóa chất ở tế bào não bộ bị suy thoái thì dù cho những tế bào đó còn sống nhưng não bộ cũng mất chức năng điều khiển các bộ phận trong cơ thể.

Nếu những tế bào khiếm khuyết sinh sôi nẩy nở thì dù cho chúng không nằm trong những cơ quan điều khiển cơ thể, toàn bộ cơ thể cũng có thể bị hủy hoại dẫn đến tử vong, như trường hợp các bệnh ung thư

Tích trữ những đột biến.

Thuyết này liên quan tới các tế bào thân (somatic cells) là loại tế bào luôn luôn sinh sản và hủy diệt. Gene trong tế bào bị ảnh hưởng của các tác nhân nguy hại như tia phóng xạ, hóa chất độc, thay đổi cấu tạo, khiến tế bào hư hao, chức năng lệch lạc, cơ thể kém hoạt động. Sự đột biến có thể truyền sang thế hệ kế tiếp của tế bào.

Thuyết về gốc tự do.

Sự tích lũy các tổn thất của tế bào do gốc oxy gây ra làm cho cơ thể ngưng hoạt động một ngày nào đó. Đó là thuyết gốc tự do.

Gốc tự do (free radicals) là một phân tử hóa học có một số lẻ điện tử, rất không cân bằng. Khi một gốc tự do bám vào một phân tử lành mạnh thì nó lấy đi một điện tử và biến phân tử lành thành ra có hại. Phản ứng cứ liên tục xẩy ra sẽ đưa tới xáo trộn các cấu tạo và chức năng cơ thể, đưa tới lão suy, ung thư, xơ cứng động mạch, cao huyết áp.

Kết luận

Trên đây là tóm lược các lý thuyết cố giải thích sự hóa già của cơ thể. Thuyết nào nghe cũng thuận tai nhưng chưa được chứng minh, không có đủ dữ kiện khoa học để hỗ trợ. Và vẫn là lý thuyết.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức

__._,_.___

---

Posted by: levan anhnguyen